Homeostaza, czyli zdolność organizmu do zachowania równowagi w zmiennych warunkach, ma ogromne znaczenie dla zdrowia i samopoczucia. Jakie wyróżnia się typy homeostazy? Jak na co dzień można wesprzeć homeostazę?
Homeostaza – co to jest? Definicja homeostazy
Homeostaza to jedno z kluczowych pojęć w fizjologii. Co to jest homeostaza? Definicja tego terminu mówi o zdolności organizmu do samoregulacji zachodzących w nim procesów biologicznych. Rezultatem jest utrzymanie względnej równowagi wewnętrznej mimo zmieniających się warunków zewnętrznych. Istotę homeostazy najłatwiej przedstawić, posługując się przykładem:
Latem, gdy temperatura powietrza jest wysoka, organizm próbuje zachować wewnętrzną równowagę cieplną poprzez wydzielanie potu. Zadaniem potu jest schłodzenie ciała i przywrócenie komfortu. To homeostaza termiczna.
Termin „homeostaza” wywodzi się z języka greckiego i powstał z połączenia dwóch słów – „homoios” (równy) i „stasis” (trwanie).
Utrzymanie homeostazy – co wpływa na równowagę organizmu?
Aby organizm utrzymał względną równowagę, konieczne jest regularne monitorowanie i regulowanie podstawowych parametrów życiowych. To zadanie receptorów. Pozyskane dane receptory przekazują do ośrodkowego układu nerwowego, gdzie są one analizowane. Gdy konieczne jest uregulowanie określonego parametru, impuls zostaje wysłany do efektorów.
Utrzymanie homeostazy jest uzależnione m.in. od monitorowania i regulowania następujących czynników:
-
temperatury ciała,
-
pH krwi i płynów ustrojowych,
-
objętości płynów ustrojowych,
-
stężenia związków chemicznych w płynach ustrojowych,
-
ciśnienia tętniczego krwi,
-
gospodarki hormonalnej,
-
metabolizmu.
Przykłady homeostazy – jakie układy utrzymują równowagę organizmu?
Równowaga wewnętrzna organizmu, a zatem homeostaza, jest uzależniona od prawidłowego działania różnych układów ciała. Jaką rolę spełniają poszczególne układy? Oto przykłady:
-
układ oddechowy – utrzymuje optymalny poziom tlenu we krwi i jednocześnie usuwa dwutlenek węgla z organizmu;
-
układ wydalniczy – reguluje skład i objętość płynów ustrojowych;
-
układ powłokowy (skóra) – wydziela pot, który jest kluczowy dla regulacji temperatury ciała w gorące dni (homeostaza termiczna);
-
układ wydzielniczy – reguluje poziom różnych substancji we krwi;
-
układ krążenia odpowiada m.in. za transport tlenu w organizmie i utrzymanie równowagi wodnej w tkankach.
Zaburzenia homeostazy – kiedy występują?
Nie bez powodu homeostaza organizmu jest tak istotna – to właśnie od niej zależy nasze samopoczucie. Czasami jednak ma miejsce zaburzenie homeostazy. Kiedy dochodzi do odstępstw od pożądanego stanu?
Utrata równowagi wewnętrznej organizmu może zostać wywołana różnymi czynnikami. Wśród nich wskazać można choćby choroby. U podłoża ich rozwoju leżą m.in. bakterie i wirusy, zanieczyszczone powietrze, skażona woda, różne katastrofy (np. trzęsienia ziemi), pogoda czy wreszcie predyspozycje genetyczne.
Zaburzenie homeostazy może też zostać wywołane przez:
-
nadmierny i długotrwały stres – mimo że stres działa mobilizująco, to utrzymujący się przez dłuższy czas stan napięcia ma niekorzystny wpływ na organizm;
-
styl życia odbiegający od rekomendowanego przez specjalistów – równowaga wewnętrzna organizmu może zostać zaburzona m.in. niewłaściwą dietą, paleniem papierosów czy niewystarczającą ilością snu.
Utrzymanie homeostazy jest ważne dla zdrowia. Gdy homeostaza organizmu człowieka zostaje zaburzona, pojawiają się problemy zdrowotne. Przykładem może być rozpoznanie nadciśnienia, którego źródłem będzie nieprawidłowa regulacja ciśnienia tętniczego krwi.
Na czym polega homeostaza psychiczna?
O homeostazie mówi się nie tylko w kontekście fizjologicznym, ale również psychicznym. Co to znaczy homeostaza psychiczna? To także zdolność do zachowania względnej równowagi psychicznej w różnych sytuacjach, np. w obliczu silnego stresu czy przeciwnie – bodźców pozytywnych.
Zarówno homeostaza fizjologiczna, jak i homeostaza psychiczna są ze sobą związane. Zaburzenie w obrębie jednej z nich negatywnie przekłada się na samopoczucie.
Jak CBD wspiera homeostazę?
Homeostaza organizmu człowieka jest niezbędna dla zachowania zdrowia i właśnie dlatego warto ją wspierać. Pomocne są w tym olejki CBD. Wspomagają one działanie układu endokannabinoidowego, który z kolei nie pozostaje obojętny na homeostazę.
Aby wesprzeć homeostazę fizjologiczną i homeostazę psychiczną, trzeba pamiętać o optymalnej częstotliwości zażywania i właściwym dawkowaniu olejku CBD. To jednak kwestia indywidualna – dawkę najlepiej ustalić samodzielnie, zaczynając od niewielkiej ilości, by z czasem ją zwiększać, obserwując przy tym reakcję swojego organizmu.
Ważny jest też wybór olejku – szerokie a pełne spektrum CBD to nie to samo. Olejki CBD o szerokim spektrum działania nie zawierają THC, czyli związków odurzających. Jednocześnie w olejkach CBD o pełnym spektrum działania zawartość THC jest niewielka – poniżej 0,2 proc.
